สะตอฟอร์ยู ::: สนับสนุนให้คนใต้ได้ใกล้ชิดกันมากขึ้น!!!

ยาลดไขมัน เพิ่มโอกาสเบาหวาน ยาลดเบาหวาน เพิ่มโอกาสปอดบวม

photo  , 466x315 pixel , 21,598 bytes.

ยาลดไขมัน เพิ่มโอกาสเบาหวาน ยาลดเบาหวาน เพิ่มโอกาสปอดบวม

การรักษาโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันผิดปกติ ด้วยการกินยาควบคุมอย่างเดียว เป็นการแก้ปลายเหตุ นอกจากจะต้องกินยาไปตลอดชีวิตแล้ว ผลเสียของการกินยาระยะยาวอาจเกิดตามมา เพราะยาทุกชนิดมีผลข้างเคียง ทั้งที่รู้ และไม่รู้

ยาลดไขมัน กลุ่มสแตติน เพิ่มโอกาสเป็นเบาหวาน (Statins and risk of incident diabetes: a collaborative meta-analysis of randomised statin trials. Sattar N. Lancet 2010;375:735. Risk of incident diabetes with intensive-dose compared with moderate-dose statin Therapy. A Meta-analysis.  Preiss D. JAMA 2011;305:2556)

จากการคัดเลือกการศึกษายาลดไขมันกลุ่มสแตติน ในการศึกษา randomized controlled trials ที่มากกว่า ๑ พันคน ติดตามมากกว่า ๑ ปี ตั้งแต่ปี ๑๙๙๔-๒๐๐๙ ได้การศึกษาคุณภาพดี ๑๓ การศึกษา (รวม ๒ พันกว่าคนที่ได้ยาสแตติน เทียบกับกลุ่มควบคุมอีก ๒ พันกว่าคน) ติดตามเฉลี่ย ๔ ปี พบว่ายากลุ่มสแตตินเพิ่มโอกาสเป็นเบาหวานร้อยละ ๙ โดยมีความแตกต่างในแต่ละการศึกษาน้อย โดยเฉพาะผู้สูงอายุ โอกาสเป็นเบาหวานจะสูงกว่าคนอายุน้อย

ทุกๆ ๒๕๕ คน ที่กินยาลดไขมันสแตติน จะเป็นเบาหวานเพิ่มขึ้น ๑ คน ในเวลา ๔ ปี

อีกการคัดเลือกรวบรวมการศึกษา (meta-analysis) การศึกษา randomized controlled trials แบบเดียวกับการศึกษาข้างต้น เปรียบเทียบการกินยาสแตตินขนาดสูง เทียบกับ กินยาในขนาดต่ำ ได้การศึกษาคุณภาพดี ๕ การศึกษา ประชากรทั้งหมด ๓ หมื่น ๒ พันกว่าคน เป็นเบาหวานขึ้นใหม่ ๒ พัน ๗ ร้อยกว่าคน

ในระหว่างการติดตาม พบว่าการกินยาสแตตินขนาดสูง เพิ่มโอกาสเป็นเบาหวาน ร้อยละ ๑๒ ไม่มีความแตกต่างในแต่ละการศึกษา (I2=0) และลดโอกาสเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือดร้อยละ ๑๖ แต่มีความแตกต่างในแต่ละการศึกษามาก (I2 = 74%) แปลว่า ผลของการเพิ่มเบาหวาน น่าเชื่อถือกว่าผลของการลดโอกาสเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือด และทางการแพทย์ถือว่าผู้ที่เป็นเบาหวานมีโอกาสเสี่ยงพอๆ กับผู้ที่เกิดเป็นโรคหัวใจแล้ว

ดังนั้น การกินยาลดไขมันสแตตินผู้ที่มีความเสี่ยงต่ำในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด เช่น เป็นโรคความดันโลหิตสูงที่ควบคุมได้ ไม่เคยมีอาการโรคหัวใจและหลอดเลือดมาก่อน เป็นต้น อาจไม่คุ้มกับโอกาสเป็นเบาหวานเพิ่มขึ้น

ยาเบาหวานตัวใหม่เพิ่มโอกาสปอดบวม (Long-term use of thiazolidinediones and the associated risk of pneumonia or lower respiratory tract infection: systematic review and meta-analysis. Sonal S. Thorax 2011;66:383-8)

เบาหวานเป็นโรคที่คนไทยเราเป็นมากที่สุดโรคหนึ่ง สาเหตุการตายของผู้ป่วยเบาหวานอันดับหนึ่งคือ การติดเชื้อ และการติดเชื้อที่พบบ่อยที่ทำให้เสียชีวิตคือ การติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่าง หรือเรียกอีกอย่างว่า ปอดบวม

ดังนั้น อะไรเป็นเหตุปัจจัยที่ทำให้เพิ่มโอกาสเป็นปอดบวม ก็เป็นสิ่งที่ผู้ป่วยเบาหวานต้องหลีกเลี่ยง แต่ถ้าเหตุปัจจัยเป็นยาควบคุมระดับน้ำตาลที่ผู้ป่วยเบาหวานกินเป็นประจำจะทำอย่างไรดี

จากการคัดเลือกรวบรวมการศึกษายาเบาหวานกลุ่มใหม่ ที่เรียกว่า ยากลุ่ม Thiazolidinediones หรือยา Rosiglitazone และ Pioglitazone (ยาที่ลงท้ายด้วยคำว่า glitazone)*

*ในบ้านเรา มีจำหน่ายเฉพาะยา Pioglitazone เป็นยาในบัญชียาหลักแห่งชาติ บัญชี ง. ใช้เป็นยาชนิดที่ ๓ เพิ่มเติมหลังจากใช้ยา Sulfonylureas และ metformin แล้วเกิด secondary failure หรือใช้เมื่อแพ้ยา ๒ ชนิดดังกล่าวข้างต้น ชื่อการค้า มี Actos, actosmet,gitazone-forte, glucbosil, piozone, senzulin, utmost, piozone

ในการศึกษาแบบ randomized controlled trials ที่เปรียบเทียบยากลุ่มนี้กับยาหลอกหรือยาเบาหวานอื่น และมีการติดตามอย่างน้อย ๑ ปี โดยดูการรายงานผลข้างเคียงเกี่ยวกับการติดเชื้อทางเดินหายใจที่เกิดขึ้น ได้การศึกษาคุณภาพดี ๑๓ การศึกษา ในประชากรรวม ๑ หมื่น ๗ พันกว่าคน (๘ พันกว่าคนได้ยากลุ่ม glitazone เทียบกับกลุ่มที่ได้ยาหลอกหรือยาเบาหวานอื่น อีก ๙ พันกว่าคน) ระยะเวลาการติดตามในแต่ละการศึกษา ระหว่าง ๑-๕.๕ ปี พบว่าผู้ป่วยเบาหวานที่กินยากลุ่มนี้นานกว่า ๑ ปีขึ้นไป เพิ่มโอกาสติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่าง หรือปอดบวมร้อยละ ๔๐ โดยไม่มีความแตกต่างกันในแต่ละการศึกษา (I2=0%)

แปลว่า ผู้ป่วยเบาหวาน ๘ พันกว่าคนที่กินยาดังกล่าว ๑-๕ ปี จะเป็นปอดบวมเพิ่มขึ้น ๓๐ คน เมื่อเทียบกับผู้ป่วยที่ไม่ได้กินยานี้ และเพิ่มโอกาสติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่างหรือปอดบวมอย่างรุนแรง ร้อยละ ๓๙ โดยไม่มีความแตกต่างกันในการศึกษา เมื่อดูในรายละเอียดเปรียบเทียบการศึกษาที่ใหญ่ที่สุดของยา Rosiglitazone และ Pioglitazone (การศึกษายาละ ๒ พันกว่าคน) พบว่า Pioglitazone มีผลเพิ่มโอกาสปอดบวมมากว่า Rosiglitazone เล็กน้อย แต่ไม่มีความสำคัญทางสถิติ ดังนั้น ยากลุ่มนี้ที่มีขายในบ้านเรา ก็เพิ่มโอกาสเกิดปอดบวมในผู้ป่วยเบาหวานที่กินยานี้เป็นประจำเกินกว่า ๑ ปี

ทำไมยาเบาหวานตัวใหม่นี้ เพิ่มโอกาสปอดบวม เราต้องทราบว่ากลไกการออกฤทธิ์ของยาในกลุ่มนี้ มีผลต่อการทำงานของสตีรอยด์ในทางเดินหายใจ ทำให้สตีรอยด์ที่ร่างกายสร้างขึ้นมาใช้งาน ทำงานมากขึ้นในทางเดินหายใจ ซึ่งจะลดการอักเสบ กดภูมิคุ้มกันบริเวณหลอดลม (เหมือนกับเรากินสตีรอยด์ในยาชุดบ้านเรา ทำให้ภูมิคุ้มกันโรคลดลง) หลอดเลือดของเราจึงติดเชื้อง่ายขึ้นจนปอดบวม ถ้ารักษาไม่ทันท่วงที หรือเชื้อรุนแรงมาก ผู้ป่วยเบาหวานก็เสียชีวิตจากปอดบวมได้

แล้วเราจะทำอย่างไรดี ยาเบาหวานก็ต้องกิน มิฉะนั้น น้ำตาลในเลือดที่สูงๆ อยู่นานๆ เราก็จะเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ กล้ามเนื้อหัวใจตาย ขาดเลือด อัมพาต หรือแม้แต่มะเร็ง

ทางออกและทางเลือกสำหรับปัญหานี้ก็อยู่ที่ตัวเราเอง ที่เป็นเหตุปัจจัยทำให้น้ำตาลในเลือดเราสูงขึ้นจนต้องกินยาเบาหวานเพื่อแก้ปลายเหตุ

ต้นเหตุอยู่ที่การใช้ชีวิต กินอร่อยเกิน อยู่สบายเกิน แล้วก็เครียดเกิน อ้วนเกิน เห็นแก่ตัวเกิน  เราก็จะควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้โดยใช้ยาเบาหวานตัวเก่าแก่ที่ใช้มานาน เพียง ๒ กลุ่มก็เพียงพอ ไม่จำเป็นต้องใช้ยากลุ่มใหม่เป็นตัวที่ ๓ ในการควบคุมเบาหวาน เพราะมีโอกาสเสี่ยงที่จะเป็นปอดบวม

นอกจากนี้แล้ว การกินยาลดการสร้างกรดในกระเพาะอาหารเป็นประจำ ก็เพิ่มโอกาสปอดบวมทั้งที่เกิดในโรงพยาบาลและนอกโรงพยาบาล (Use of acid-suppressive drugs and risk of pneumonia: a systematic review and meta-analysis. Eom CS. CMAJ 2011;DOI:10.1503/cmaj.092129) จึงควรใช้ยาเท่าที่จำเป็น บางครั้งการใช้ยา กินยามาก ๆ หลายตัว อาจเกิดผลเสียมากกว่า (Less is more) เพราะยาทุกชนิดมีทั้งผลดีและผลข้างเคียงเป็นธรรมดา ใช้ได้พอเหมาะพอควรก็เป็นประโยชน์มากกว่าโทษ


/////////////


ที่มา @ นิตยสารหมอชาวบ้าน  เล่มที่: 391, คอลัมน์: โลกกว้างและการแพทย์ นักเขียนหมอชาวบ้าน: นพ.สมเกียรติ แสงวัฒนาโรจน์

Relate topics

แสดงความคิดเห็น

« 7931
หากท่านไม่ได้เป็นสมาชิก ท่านจำเป็นต้องป้อนตัวอักษรของ Anti-spam word ในช่องข้างบนให้ถูกต้อง
The content of this field is kept private and will not be shown publicly. This mail use for contact via email when someone want to contact you.
Bold Italic Underline Left Center Right Ordered List Bulleted List Horizontal Rule Page break Hyperlink Text Color :) Quote
คำแนะนำ เว็บไซท์นี้สามารถเขียนข้อความในรูปแบบ มาร์คดาวน์ - Markdown Syntax:
  • วิธีการขึ้นบรรทัดใหม่โดยไม่เว้นช่องว่างระหว่างบรรทัด ให้เคาะเว้นวรรค (Space bar) ที่ท้ายบรรทัดจำนวนหนึ่งครั้ง
  • วิธีการขึ้นย่อหน้าใหม่ซึ่งจะมีการเว้นช่องว่างห่างจากบรรทัดด้านบนเล็กน้อย ให้เคาะ Enter จำนวน 2 ครั้ง